Historisch Amersfoort

Amersfoort is niet alleen in de 21e eeuw een plaats waar veel en grote verkeersaders samenkomen. Wie de moeite neemt om via de gemakkelijke aansluitingen vanaf de snelweg het centrum van de stad op te zoeken en de binnenstad doorwandelt, ontdekt dat direct. Van Amersfoort is namelijk veel, heel veel bewaard gebleven sinds de eerste toezichthouder vanuit het bisdom van Utrecht in 1132 er zijn opwachting maakte, recht ging spreken en belastingen ging innen. Ruim 100 jaar later, in 1259 werd aan Amersfoort de stadsrechten verleend.

Muurhuizen

Na afronding van de buitenmuur en de nieuwe verdedigingswerken, kon de oude binnenmuur worden afgebroken. Op de strook grond die hierdoor vrijkwam werden grote stenen huizen gebouwd. Deze zijn grotendeels bewaard gebleven en staan bekend onder de naam “muurhuizen”. Een wandeling rond de oude binnenstad van Amersfoort, langs de oude muurhuizen, is meer dan de moeite waard.

Singels

De stad Amersfoort werd in 1259 omsloten door wat nu de Zuid-, Wevers- en Westsingel en ’t Zand heten. De gracht van ’t Zand is inmiddels gedempt, maar de grachten bij de singels bestaan nog steeds en vormen het decor voor de rondvaarten die door de Waterlinie worden uitgevoerd. Een van de op- en afstapplaatsen van deze rondvaarten bevindt zich aan de Zuidsingel en geeft directe toegang tot de binnengrens van het winkelgebied van UniekWinkelen.

Amersfoirde

De historie van Amersfoort gaat overigens nog verder terug. In het jaar 1028 wordt de naam “Amersfoirde” voor het eerst officieel genoemd op een oorkonde. De naam is een samenvoeging van “voorde” (een doorwaadbare plaats) en “amer”. “Amer” kan de vroegere naam zijn van wat nu “de Eem” heet. Amer is echter ook de benaming voor waterrijk gebied. Hoe dan ook, die   doorwaadbare plaats in de Amer maakte de handel tussen Utrecht en steden in het noorden en het oosten van het land mogelijk. Het is vanzelfsprekend dat juist op zo’n plaats een nederzetting ontstond.

Uitbreiding

Het alsmaar toenemende belang en de welvaart van de stad leidden in 1380 tot een voor die tijd enorme uitbreiding. Omsloten door zeven prachtige poorten, lange stevige stadsmuren en een nieuwe stadsgracht werd het Amersfoorts gebied in de periode van een eeuw meer dan verdubbeld. Grappig detail is dat de benodigde relatief dure bakstenen voor een deel zijn verkregen door straffen te laten afkopen met een bepaalde hoeveelheid stenen! Thans herinneren bijvoorbeeld de Koppelpoort, Monnikendam en het stuk gereconstrueerde stadsmuur bij Achter de Kamp hier nog aan. Deze stadsmuur vormt overigens de buitengrens van het winkelgebied van UniekWinkelen.

Bier

Amersfoort ontwikkelde zich tot een aantrekkelijke agrarische- en handelsnederzetting, waar veel jaar- en weekmarkten werden georganiseerd. Industriële ontwikkelingen kwamen op gang en met name bierbrouwerijen speelden een belangrijke rol bij de groei van de stad. Wie nu gruwelt van het gezegde “je tanden met bier poetsen” zou het in tijd niet best hebben gehad. Water werd er toen namelijk nog niet gedronken……. Overigens is het de vraag of er toen wel tanden werden gepoetst?!

Van klooster tot winkelgebied

In diezelfde periode werden nogal wat kloosters in de stad gebouwd. Een van die kloosters was het Sint Jansklooster, dat in 1444 werd gebouwd. Hoewel dit klooster in 1739 grotendeels werd gesloopt, herinneren een aantal straatnamen in het winkelgebied van UniekWinkelen nog steeds aan het klooster. Nog voor de sloop van het klooster, in 1655, werd het kerkhof ervan bestemd tot beestenmarkt. Als u met de auto naar het winkelgebied komt, kunt u uw auto prima parkeren in parkeergarage de Beestenmarkt. Een prettiger herinnering aan die beestenmarkt wordt gevormd door de Oude Stadsherberg. Dit statige, witte pand werd in 1687 gebouwd. De herbergier werd geacht de markt te organiseren. De markt is weg, maar het pand staat er nog. Op de begane grond is een prachtige galerie gevestigd. Ook de pandjes uit die tijd aan de Grote Sint Jansstraat zijn goed bewaard gebleven. De pakhuis-functie van een aantal ervan is nog steeds goed zichtbaar. In deze pandjes zijn ondermeer zeer uitnodigende winkels gevestigd op het gebied van kunst, antiek en sieraden.